2010 yılından bu yana, Uluslararası Tehlike Altındaki Avukatlar Günü, ulusal ve uluslararası hukuk kuruluşları ile baroların oluşturduğu bir ağ olan “Tehlike Altındaki Avukatlar Günü Koalisyonu” tarafından her yıl 24 Ocak’ta kutlanmaktadır. Bu gün, her yıl belirli bir ülkedeki avukatların mesleklerini icra ederken karşılaştıkları zorluklara dikkat çekmeyi ve hükümet yetkilileri, uluslararası kurumlar, sivil toplum, medya ve kamuoyu tarafından harekete geçilmesini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Tehlike Altındaki Avukatlar Günü 2025 yılında Belarus’taki avukatlara adanmıştır.
Bugün Belarus’ta avukatlar, özellikle hükümetin otoriter politikalarına karşı çıkanları savunduklarında ciddi risklerle karşı karşıya kalmaktadır. Keyfi lisans iptalleri, tutuklamalar ve meslekten menedilmeler, avukatların mesleki görevlerini yerine getirmesini imkânsız hale getirmiştir. 2020-2024 yılları arasında en az 11 avukata karşı ceza davaları açılmış ve bunlardan altı avukat mahkûm edilmiş ve tutuklu bulunmaktadır. Ayrıca, en az 139 avukatın mesleki faaliyetleri durdurulmuştur. Yüzlercesi de baskı nedeniyle ya ülkeyi terk etmiş ya da mesleğini bırakmak zorunda kalmıştır. Yargılaması tamamlanan ve devam eden avukatların adil yargılanmadıkları konusunda ciddi endişeler bulunmaktadır. Bu tablo yalnızca Belarus özelinde değil, globalleşen dünyada avukatların yaşamış olduğu baskıyı yansıtan bildiğimiz sadece küçük bir veridir. Ancak henüz bilemediğimiz ve istatistiklere de yansımamış bilgiler olsa bile, avukatlara yönelik otokratik baskılar ve sindirme çabaları tüm dünyada yaşanmaya devam etmektedir.
Bu özel gün, yalnızca avukatların değil, Belarus halkının da adalete erişim hakkını ve hukuk sisteminin bağımsızlığını savunmanın önemini bir kez daha hatırlatıyor. Hukukun üstünlüğü için uluslararası avukat dayanışması, bu zorlu mücadelede yalnızca Belaruslu avukatlara değil, adalet savunuculuğunu yapmaya çalışan tüm avukatlarla birlikte, otokratik sistemler altında ezilen ve adaletsizliği en uç noktasına kadar yaşayan tüm mazlumlara da güç verecektir. Çünkü avukatlar sadece savunma kanadını temsil etmezler, yüklendikleri misyonla birlikte adalet ve eşitlik ilkesini de temsil ederler. Otoriteler tarafından doğrudan veya dolaylı olarak susturulmaya çalışılan her avukat aslında adaletin de susması demektir. Hem bir hukukçu, daha önemlisi de bir insan olarak yapmamız gereken, insan hakları ihlali yaşayan avukat meslektaşlarımızla birlikte diğer mazlumların da seslerini dünyaya duyurmaktır.
Belarustaki Avukat meslektaşlarımız otokratik rejimin baskısına maruz kalırken, bugün Türkiye’de de durum farklı değildir. Halen Türkiye’de birçok avukat baskı altında görevini yerine getirmeye çalışırken, birçoğu da halen tutukludur. Geçmişte, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin 2018 yılında yayınladığı bir rapora göre, 2017 yılı sonu itibarıyla Türkiye’de 570 avukatın tutuklandığı belirtilmiştir. Güncel rakamlara Adalet Bakanlığının bilgi paylaşmaması sebebiyle ulaşılamamaktadır.
İçerisinde bulunduğumuz yıl olan 2025 yılında başta avukatlar olmak üzere dünya üzerinde baskı içerisinde bulunan ve adaletsizlik yaşayan tüm insanların eşit ve özgür yaşayacağı bir yıl olmasını diliyoruz. Justice Uphold olarak bir kez daha Belarus’ta baskı altında olan tüm avukat meslektaşlarımızla hukuk mücadelelerinde yanlarında olduğumuzu vurgulamak isteriz.
Av. Fatih Özturan
