Dünya üzerinde milyonlarca insan hâlâ sadece ten rengi, etnik kökeni veya kültürel geçmişi nedeniyle ayrımcılığa uğruyor. Bu haksızlık, insanların eğitim, iş, sağlık hizmetleri ve hatta günlük yaşamlarında bile eşit fırsatlara sahip olmalarını engelliyor.
21 Mart, bu adaletsizliğe dikkat çekmek ve ırkçılıkla mücadelede farkındalık oluşturmak için anılan önemli bir gün. Ancak bu tarih, ne yazık ki çok acı bir olaya dayanıyor.
Irk Kavramı: İnsanlar Arasındaki Yapay Çizgiler
Irk kavramı, tarih boyunca farklı şekillerde ele alındı. İnsanlar binlerce yıl boyunca farklı coğrafyalara uyum sağlayarak fiziksel özellikler geliştirdi. Ancak bu doğal farklılıklar, zamanla ayrımcılık için bir bahaneye dönüştü.
Özellikle 18. ve 19. yüzyıllarda Avrupalı bilim insanları, insanları fiziksel özelliklerine göre sınıflandırarak “ırk” kavramını oluşturdu. Bu sınıflandırmalar, zamanla üstünlük ve aşağılık anlayışlarıyla desteklenerek sömürgeciliğin, köleliğin ve ayrımcı politikaların temelini oluşturdu.
Oysa modern genetik bilim, ırkın biyolojik bir gerçek olmadığını, tamamen toplumsal bir kavram olduğunu gösteriyor. İnsanlar arasında biyolojik olarak belirgin sınırlar bulunmuyor. Farklılıklarımız bizi bölmek için değil, kültürel zenginliğimizi artırmak için var.
Sharpeville Katliamı ve 21 Mart
21 Mart 1960’ta, Güney Afrika’nın Sharpeville kasabasında, apartheid rejimine karşı barışçıl bir protesto düzenlendi. Siyah Güney Afrikalılar, kendilerine dayatılan “geçiş belgeleri” taşıma zorunluluğunu protesto etmek için bir araya geldi. Ancak polis, bu silahsız ve barışçıl kalabalığa gerçek mermilerle saldırdı. 69 kişi hayatını kaybetti, 180’den fazla kişi yaralandı.
Sharpeville Katliamı, ırk ayrımcılığının ne kadar yıkıcı olabileceğini tüm dünyaya gösterdi. Bu acı olayın ardından Birleşmiş Milletler, 21 Mart’ı Irk Ayrımı ile Mücadele Günü ilan ederek insan hakları, eşitlik ve adalet çağrısında bulundu.
Günümüzde Irkçılık Hâlâ Bir Sorun
Peki, ırkçılık artık geçmişte kaldı mı? Maalesef hayır. Bugün bile dünya genelinde milyonlarca insan, yalnızca etnik kökeni nedeniyle ayrımcılığa uğruyor. İşte bazı çarpıcı örnekler:
• ABD: Afrika kökenli Amerikalılar, beyazlara kıyasla daha sık polis şiddetine maruz kalıyor ve yargı sisteminde daha ağır cezalara çarptırılıyor.
• Avrupa: 2023 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Almanya’daki siyahilerin %64’ü, Finlandiya’daki siyahilerin ise %54’ü ayrımcılığa uğradığını belirtti.
• Hindistan: Yaklaşık 160 milyon Dalit, kast sisteminin dışında kabul ediliyor ve toplumdan dışlanıyor.
• Myanmar: Rohingya Müslümanları, etnik temizlik ve şiddet olaylarına maruz kalıyor.
• Çin: Uygur Türkleri, zorla çalışma kamplarına gönderiliyor ve kültürel kimlikleri yok edilmeye çalışılıyor.
• Avustralya: Aborjin halkı, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimde büyük eşitsizliklerle karşı karşıya.
Bu veriler, ırkçılığın yalnızca tarih kitaplarında kalan bir sorun olmadığını, bugün de pek çok insana zarar verdiğini gösteriyor.
Hepimiz Aynı Gökyüzünün Altındayız
Tüm bu ayrımcılığa ve adaletsizliğe rağmen hâlâ umut var. İnsanlık, birbirini anlamaya başladığında gelişir ve büyür. Albert Einstein’in dediği gibi:
“Kendimi sadece bir insan olarak görüyorum. Irkçılık, çocukluk hastalığıdır. İnsanlığın kızamığıdır.”
Bu söz hepimize önemli bir gerçeği hatırlatıyor: Irkçılık, insanların kafalarında oluşturduğu yapay sınırları dayatır, ama bu sınırları aşmak bizim elimizde. Empati, hoşgörü ve sevgiyle dünyayı daha yaşanabilir bir yer hâline getirebiliriz.
21 Mart, sadece geçmişte yaşanan acıları hatırlamak için değil, bugün ve yarın daha adil bir dünya inşa etme sorumluluğumuzu hatırlatmak için var. Çünkü hepimiz aynı gökyüzü altında yaşıyoruz ve bu dünya hepimizin ortak evi.
Irkçılıkla Mücadelede Bize Düşen Görevler
Peki, ırkçılığa karşı nasıl mücadele edebiliriz? İşte yapabileceğimiz bazı şeyler:
• Sessiz Kalmayın: Irkçılıkla karşılaştığınızda tepki verin. Sessiz kalmak, ayrımcılığın sürmesine neden olur.
• Önyargılarınızı Sorgulayın: Hepimiz toplumsal önyargılarla büyüyoruz. Kendi düşüncelerimizi sorgulamak, daha adil bir bakış açısı kazanmamıza yardımcı olur.
• Farklı Kültürleri Tanıyın: Dünyanın dört bir yanındaki farklı kültürleri anlamaya çalışmak, empati kurmamızı sağlar ve önyargıları yıkmamıza yardımcı olur.
• Eğitimi Destekleyin: Irkçılıkla mücadelenin en güçlü silahlarından biri eğitimdir. İnsan hakları, eşitlik ve çeşitlilik konularında bilinçlenmek ve başkalarını bilinçlendirmek büyük fark yaratır.
• Irkçılığa Karşı Politikaları Destekleyin: Irkçılığı önlemek için çıkarılan yasalara ve politik kampanyalara destek verin.
Irk ayrımcılığının olmadığı bir dünya hayal değil. Ancak bu hayale ulaşmak için hepimizin sorumluluk alması gerekiyor. 21 Mart, bu mücadelede üzerimize düşen görevi hatırlamak ve daha iyi bir gelecek için harekete geçmek için bir fırsat.
Unutmayalım: Irkçılıkla mücadele sadece belirli bir grubun değil, hepimizin ortak sorumluluğudur. Daha adil bir dünya ancak birlikte mücadele edersek mümkün olur.
